Het vervolg op...

Wanneer astma bij volwassenen onvoldoende onder controle is met inhalatiecorticosteroïden, zijn er volgens de richtlijnen verschillende mogelijke opties (1): verhoging van de dosis inhalatiecorticosteroïden, toevoeging van langwerkende bèta2-mimetica (LABA). Deze twee mogelijkheden zijn het best onderzocht. Toevoegen van een leukotrieenreceptorantagonist (2) of van theofylline is een alternatief. Geldt dit ook voor kinderen? Volgens dezelfde richtlijnen (1) zijn deze opties bij kinderen tussen vijf en elf jaar onvoldoende adequaat onderzocht en evenmin met elkaar vergeleken. Bij kinderen jonger dan vijf jaar is deze aanpak helemaal niet geëvalueerd.

In 2009 verscheen een meta-analyse van de Cochrane Collaboration over astma bij kinderen (3). De auteurs vergeleken de toevoeging van LABA aan inhalatiecorticosteroïden met de toevoeging van placebo of met een verdubbeling van de dosis inhalatiecorticosteroïden. Deze meta-analyse lijkt methodologisch goed uitgevoerd. Slechts 16 van de 25 geïncludeerde studies waren echter volledig gepubliceerd en negen waren afkomstig van  farmaceutische firma’s. De kinderen waren gemiddeld tien jaar oud. De leeftijdsgrenzen zijn niet aangegeven maar uit de verschillende geïncludeerde studies blijkt dat kinderen jonger dan vier jaar niet zijn opgenomen, adolescenten daarentegen wel (tot 16, 17, 18 of 19 jaar).

In vergelijking met placebo verminderde het toevoegen van LABA niet significant (RR 0,92; 95% BI van 0,60 tot 1,40) het aantal exacerbaties waarbij systemische toediening van corticosteroïden vereist is. De éénsecondewaarde (ESW) verbeterde wel (met 0,08L; 95% BI van 0,06 tot 0,11), maar het aantal dagen zonder symptomen, hospitalisaties, kwaliteit van leven, rescuemedicatie of ongewenste effecten veranderde niet. In vergelijking met een verdubbeling van de dosis inhalatiecorticosteroïden verbeterde het toevoegen van LABA significant de expiratoire piekstroom (PEF) ’s morgens en ‘s avonds (resp. gemiddeld verschil van 7,55 L/min (95% BI van 3,57 tot 11,53) en 5,5 L/min (95% BI van 1,21 tot 9,79)). Toch was er geen significant verschil voor het risico van exacerbaties waarbij orale corticosteroïden vereist waren, of voor hospitalisaties. Er waren onvoldoende gegevens beschikbaar om conclusies te trekken over ESW, symptomen, rescuemedicatie en kwaliteit van leven.

Besluit

Behalve voor sommige respiratoire parameters is het niet bewezen dat het toevoegen van LABA aan inhalatiecorticosteroïden effectiever is dan placebo of een verdubbeling van de dosis inhalatiecorticosteroïden bij kinderen van 4 tot 19 jaar met astma, niet onder controle met inhalatiecorticosteroïden alleen.

Referenties

1. NHLBI National Heart, Lung, and Blood Institute National Asthma Education and Prevention Program Expert Panel Report 3: Guidelines for the Diagnosis and Management of Asthma. Full Report 2007.
2. Chevalier P. Langwerkende beta-2-mimetica versus leukotrieenantagonisten toegevoegd aan inhalatiecorticosteroïden bij chronisch astma. Minerva 2007;6(7):104-5.
3. Ni Chroinin M, Lasserson TJ, Greenstone I, Ducharme FM. Addition of long-acting beta-agonists to inhaled corticosteroids for chronic asthma in children. Cochrane Database Syst Rev 2009, Issue 3.