Minerva Kort biedt u korte commentaren op publicaties die door de redactie van Minerva zijn geselecteerd. Interessante en voor huisartsen relevante studies die niet direct in een ruimer kader kunnen of moeten worden besproken, krijgen een plaats in deze rubriek. Iedere selectie wordt kort samengevat en van enkele regels commentaar voorzien door een referent. De redactie van Minerva wenst u veel leesgenot.

Eerder onderzoek toont een consistent positieve relatie tussen matig alcoholgebruik en het risico op cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit. De onderliggende mechanismen zijn nog niet volledig opgehelderd. In een cohortonderzoek met een gemiddelde follow-up duur van 12,3 jaar werd bij 983 diabetes mellitus type 2-patiënten het verband nagegaan tussen alcoholgebruik en cardiovasculaire sterfte. Uit het onderzoek blijkt dat diabetespatiënten die alcohol gebruiken of voorheen alcohol hebben gebruikt, een lager risico hebben op cardiovasculaire sterfte. Het relatief risico neemt af naarmate de patiënten meer alcohol gebruiken. Het effect blijft behouden na correctie voor mogelijke andere risicofactoren (leeftijd, geslacht, roken, ..). Ook de totale sterfte neemt af bij alcoholgebruikers. Bij diabetespatiënten, een groep met een hoger risico op cardiovasculair lijden, blijkt het beschermend effect hoger te zijn dan in een doorsneepopulatie.

Er zijn enkele bedenkingen te maken bij dit onderzoek. De patiënten werden enkel bij aanvang van het onderzoek bevraagd over hun alcoholgebruik; er is geen correctie gebeurd in de loop van het onderzoek. In de bespreking merken de auteurs op dat bij een subgroep waarbij de bevraging naderhand is herhaald, dezelfde resultaten worden aangetoond maar deze gegevens worden niet verstrekt in het artikel. Het percentage patiënten met één of meer consumpties per dag bedroeg slechts 9,9 % van de populatie. De meeste patiënten in dit onderzoek waren dus heel matig met alcohol.

Tabel: Cardiovasculaire mortaliteit ingedeeld naar alcoholconsumptie bij 983 type diabetespatiënten.

RR*: Relatief Risico gecorrigeerd voor geslacht en leeftijd.
RR1: Relatief Risico gecorrigeerd voor geslacht, leeftijd, roken, insulinegebruik, HbA1c , C-peptide.
RR2: Als RR1 en tevens gecorrigeerd voor cardiovasculaire voorgeschiedenis, digoxinegebruik, aanwezigheid en ernst van diabetische nefropathie.

Wat betekent dit voor de praktijk?

Aan diabetespatiënten met matig alcoholgebruik (twee of minder consumpties per dag) dient het alcoholgebruik niet te worden ontraden. Dit stemt overeen met de geldende richtlijnen ten aanzien van alcoholgebruik bij diabetes type 2-patiënten 1 .

P. Sunaert

Belangenvermenging/financiering

Dit onderzoek werd gefinancierd door de National Institutes of Health (NIH) en de American Diabetes Association.

1. DIABETES PROJECT VLAANDEREN. Een interdisciplinaire consensus over het beleid van niet-insulinedependente diabetes mellitus in Vlaanderen. Sint-Denijs-Westrem/Antwerpen: VDV/VHI/WVVH, 1997.